ضرورت انتقال ۸.۵درصد جمعیت کشور به سواحل مکران برای پیشگیری از بحران آب

به گزارش انرژی و نیرو، «محسن موسوی خوانساری» افزود: باید بر اساس برنامه هفتم توسعه، ۸.۵ درصد جمعیت کشور به سواحل مکران منتقل شوند تا از این طریق بارگذاری جمعیت در فلات مرکزی کاهش یابد.

وی با بیان اینکه حوضه آبریز فلات مرکزی ۶۰ درصد جمعیت کشور را در خود جای‌داده است، ادامه‌داد: این در حالی است که فلات مرکزی فقط از ۱۰ درصد آب تجدیدپذیر کشور بهره‌مند است.

عضو هیات مدیره انجمن آب‌ و خاک پایدار ایران با تاکید بر اینکه فلات مرکزی ظرفیت بارگذاری این حجم از جمعیت را ندارد، گفت: به دلیل تراکم جمعیت و گسترش کشاورزی و توسعه صنایع در این محدوده، برداشت منابع آب تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر به‌ شدت افزایش‌یافته است.

موسوی خوانساری ادامه‌داد: حجم آب تجدیدناپذیر فلات مرکزی ۳۰۰ میلیارد مترمکعب تخمین زده شده بود که امروز ۱۵۰ میلیارد مترمکعب از این منابع مصرف شده است؛ با این تفاسیر منابع آب متعلق به نسل‌های آینده در نسل حاضر مورد استفاده قرار گرفته است.

خشک‌ شدن ۱۱۸ آبخوان کشور تا سال ۱۴۲۰

وی افزود: هم‌ اکنون در کشور ۶۰۴ آبخوان وجود دارد، پیش‌بینی می‌ شود تا سال ۱۴۲۰، حدود ۱۱۸ آبخوان خشک شود که همه این تعداد در فلات مرکزی قرار دارد. برای مثال پیش‌بینی می‌شود آبخوان‌های دشت بر خوار و مهیار اصفهان تا سال ۱۴۱۰ خشک شوند.

این فعال حوزه آب و محیط‌ زیست، افزود: آب‌های زیرزمینی به‌ وسیله آبخوان‌ها تغذیه می‌ شود و شامل آب‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر است؛ آب‌های تجدیدپذیر به واسطه بارش‌ها و نفوذ آب، تکرار می‌ شود که به این منابع به‌اصطلاح آب‌های دینامیک گفته می‌شود که با بهبود بارندگی‌ها افزایش می‌یابند.

عوامل کاهش آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین

موسوی خوانساری درباره علل مختلف افت تراز آب‌های تجدیدپذیر و سفره‌های آب زیرزمینی، خاطرنشان کرد: تامین حقابه محیط‌ زیست در کنار تامین آب شرب، صنعت و کشاورزی در این زمینه مساله بسیار مهمی است که تاکنون آن‌طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است.

وی، رهاسازی آب سد‌ها را برای تغذیه محیط‌ زیست مهم برشمرد و گفت: یک‌سوم روان‌آب رودخانه‌ها سهم محیط‌ زیست است و این آب به سطوح زیرین خاک نفوذ می‌ کند؛ اما این امر امروز مغفول مانده است.

عضو هیات مدیره انجمن آب‌ و خاک پایدار ایران، برداشت بی‌رویه منابع آبی از طریق چاه‌ها را از دیگر علل موثر در تشدید فرونشست‌ها دانست و افزود: به دلیل گسترش حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز، عدم تغذیه مناسب آبخوان‌ها و کم‌ بارشی منابع آب زیرزمینی به‌ شدت افت می‌ کند و همین امر در ادامه خطر فرونشست را چند برابر می‌ کند.

موسوی خوانساری با بیان اینکه منابع آب زیرین سفره‌های آب زیرزمینی را آب‌های تجدیدناپذیر تشکیل می‌ دهد، گفت: این آب فسیلی است و در سال‌های متمادی ایجاد شده و متعلق به نسل‌های آینده است.

وی، کف شکنی چاه را برای دست‌یابی به منابع آب تجدیدناپذیر مورد انتقاد قرارداد و گفت: با وجود اینکه هر یک از افراد مجاز به کف شکنی چاه برای دستیابی به منابع آب تجدیدناپذیر نیستند، اما این امر امروز رخ داده است.

تداوم فرونشست زمین با عدم نفوذپذیری آب به خاک همراه شده است

عضو هیات مدیره انجمن آب‌ و خاک پایدار ایران خاطر نشان‌ کرد: در صورت اتمام آب تجدیدپذیر، منابع آب تجدیدناپذیر نیز به پایان می‌ رسد و عدم نفوذ آب تجدیدپذیر به اعماق زمین با پُر شدن خلل‌ و فرج لایه‌های زیرین همراه می‌شود که همین مساله عدم نفوذپذیری آب به سطح زمین را تشدید می‌ کند تا جایی که شاهد فرونشست‌های موضعی در سطح زمین هستیم.

موسوی خوانساری ادامه‌ داد: به‌طورکلی عدم تامین حق آبه محیط‌ زیست از رودخانه‌ها، افزایش چاه‌های مجاز و غیرمجاز و در نهایت کاهش عمق چاه‌ها و کف شکنی باعث شده است منابع آب تجدیدناپذیر به‌ سرعت کاهش یابد.

فرونشست ۲۵ سانتی‌متری زمین در جنوب تهران در هر سال

وی از فرونشست سالیانه ۲۵ سانتی‌متری زمین در جنوب تهران خبر داد و گفت: وقوع فرونشست اثرات مخربی را متوجه تاسیسات کشور، جاده‌ها، ریل راه‌آهن و ... می‌کند.

این فعال محیط‌ زیست ایران، ثابت ماندن فرونشست و توقف روند افزایشی این پدیده را نگران‌ کننده دانست و افزود: این امر به دلیل نبود آب زیرزمینی در حال حادث شدن و نگران‌ کننده است، چراکه اعماق زمین متراکم شده است.

رهاسازی ۱۵ میلیارد مترمکعب روان آب داخل رودخانه‌ها طبق برنامه هفتم الزامی است

فعال حوزه آب و محیط‌ زیست خاطر نشان‌ کرد: بر اساس برنامه هفتم توسعه و برنامه ارائه شده وزیر نیروی دولت چهاردهم طبق سند برنامه هفتم و سند امنیت غذایی، باید سالیانه ۱۵ میلیارد مترمکعب روان آب داخل رودخانه‌ها رها شود.

موسوی خوانساری درباره راهکار‌های برون رفت از این معضل، گفت: در ابتدا باید بارگذاری جمعیت، کشاورزی و صنعت در حوضه فلات مرکزی کم و متوقف؛ طرح‌های توسعه فلات مرکزی ممنوع و صنایع آب‌بر به سواحل جنوبی و مکران منتقل شود.

وی افزود: نقشه راه‌ آب وزارت نیرو یک برنامه جامع است و با توجه به مستندات برنامه هفتم توسعه و برنامه امنیت غذایی تهیه شده است و براین‌اساس مطلوب است هرچه سریع‌تر به‌عنوان یک مرجع به مرحله اجرایی برسد.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)