روسیه و چین توافق تاریخی گاز امضا کردند

به گزارش انرژی و نیرو، رئیس شرکت گازپروم روسیه، «الکسی میلر»، روز سه‌شنبه از امضای یک مذکره الزام‌آور قانونی برای احداث خط لوله گاز «قدرت سیبری–۲» از روسیه به چین و خط ترانزیت «اتحاد–شرق» از مسیر مغولستان خبر داد.

این توافق در حاشیه دیدار رهبران سه کشور در پکن به امضا رسید و به گفته کارشناسان می‌تواند نقطه عطفی در مسیر افزایش صادرات انرژی روسیه به شرق آسیا باشد؛ مسیری که بعد از تحریم‌های غربی اهمیتی دوچندان یافته است.

میلر در نشست خبری پس از پایان مذاکرات گفت: «بر اساس بیانیه رهبران روسیه، چین و مغولستان، امروز توافقی الزام‌آور برای احداث خط لوله گاز قدرت سیبری–۲ و خط ترانزیت اتحاد–شرق به امضا رسید.»

او افزود که بر پایه این توافق، صادرات گاز روسیه از طریق خط جدید تا ۳۰ سال آینده ادامه خواهد داشت و همچنین ظرفیت انتقال از خط «قدرت سیبری–۱» نیز از ۳۸ به ۴۴ میلیارد متر مکعب در سال افزایش می‌یابد. به موازات این توافق، گازپروم و شرکت ملی نفت چین (CNPC) نیز یک مذکره تازه همکاری استراتژیک را امضا کردند که فصل جدیدی در روابط انرژی دو کشور می‌گشاید.

صرفه‌جویی اقتصادی و مزیت قیمت گاز روسیه برای چین

میلر در این نشست تأکید کرد که بهای گاز روسیه برای چین کمتر از اروپا است. به گفته او، علت این مساله فاصله جغرافیایی و هزینه‌های لجستیکی کمتر است:

«گاز صادراتی به چین از میادین شرق سیبری تأمین می‌شود، در حالی که اروپا از غرب سیبری تغذیه می‌شود که بسیار دورتر است. در نتیجه، هزینه انتقال به چین به‌ مراتب پایین‌تر بوده و قیمت نهایی نیز منطقی‌تر است.»

چین در حال حاضر از خط لوله «قدرت سیبری–۱» سالانه تا ۳۸ میلیارد متر مکعب گاز دریافت می‌کند و در کنار آن واردات LNG از مجتمع «یامال» را هم در دستور کار دارد. اما کمبود کشتی‌های یخ‌شکن که به دلیل تحریم‌ها قابل جایگزینی نیستند، روند بهره‌برداری کامل از پروژه «آرکتیک LNG-۲» را با مشکل مواجه کرده است. همین امر، ضرورت احداث خطوط جدید انتقال گاز را دوچندان کرده است.

روسیه؛ حرکت راهبردی به سوی شرق

پس از محدودیت‌های شدید اروپا در پی بحران اوکراین، مسکو راهبرد نگاه به شرق را سرعت بخشیده است. توسعه صادرات انرژی به چین و دیگر کشور‌های آسیایی، در حکم پاسخی عملی به فشار‌های تحریم‌های غربی ارزیابی می‌شود. در مراسم امضای توافق، رئیس‌جمهور روسیه «ولادیمیر پوتین» در جریان سفر رسمی خود به چین حضور داشت و علاوه بر نشست‌های کاری، در رژه نظامی پایان جنگ جهانی دوم نیز شرکت کرد.

کرملین پیش‌تر وعده داده بود که توافق مهمی میان گازپروم و CNPC در جریان سفر پوتین امضا خواهد شد. طبق اعلام «یوری اوشاکوف»، دستیار سیاست خارجی رئیس‌جمهور روسیه، سه سند مرتبط با همکاری‌های گازی در این سفر مورد توافق قرار گرفت.

اروپا؛ تحریم‌های جدید، فشار‌های بیشتر

در حالی که مسکو و پکن افق تازه‌ای از همکاری‌های اقتصادی را ترسیم می‌کنند، اروپا در مسیر دیگری گام برمی‌دارد. اتحادیه اروپا اعلام کرده که در حال آماده‌سازی نوزدهمین بسته تحریم‌ها علیه روسیه است. «کایا کالاس»، مسوول سیاست خارجی اتحادیه، روز شنبه در کپنهاگ خبر داد که گزینه‌های روی میز شامل ممنوعیت واردات انرژی، وضع تعرفه‌های جدید و محدودیت بر شرکت‌های ثالث خواهد بود.

او همچنین خواستار برخورد شدیدتر با «ناوگان سایه روسیه» شد؛ کشتی‌هایی که برای دور زدن تحریم‌های نفتی و گازی از سوی شرکت‌های غربی به کار گرفته می‌شوند. پیش‌تر «اورسولا فون‌درلاین»، رئیس کمیسیون اروپا، نیز وعده داده بود که بسته تازه تحریم‌ها به زودی ارائه می‌شود.

این سیاست‌ها در حالی دنبال می‌شود که بحران انرژی در قاره سبز همچنان معضل اصلی بسیاری از صنایع و خانوارهاست و انتقاد‌های داخلی نسبت به ناکارآمدی سیاست‌های واشنگتن و بروکسل در مدیریت بازار انرژی رو به افزایش است.

توافق سه‌جانبه روسیه، چین و مغولستان برای احداث خط لوله قدرت سیبری–۲ نه تنها ظرفیت صادرات گاز روسیه را افزایش می‌دهد، بلکه در عمل جایگاه آسیای شرقی را به عنوان قطب جدید مصرف انرژی تثبیت می‌کند. در مقابل، اروپا با تحریم‌های پیاپی علیه روسیه، عملاً بازار مطمئن انرژی را از دست داده و بیش از پیش به واردات پرهزینه از مسیر‌های دیگر وابسته می‌شود.

به نظر می‌رسد که این تحولات، آغاز مرحله‌ای تازه در جغرافیای سیاسی و اقتصادی انرژی جهان است؛ مرحله‌ای که در آن مسکو و پکن دست بالا را در معادلات خواهند داشت.

در همین چارچوب، تحلیلگران معتقدند پیوستن ایران به محور انرژی شرق، شامل همکاری با روسیه و چین و استفاده از ظرفیت بلوک‌هایی مانند بریکس، می‌تواند جایگاه کشور را نیز به‌عنوان یک تأمین‌کننده مکمل و مطمئن انرژی تثبیت کند.

این روند فرصت می‌دهد تا ایران ضمن هم‌افزایی در صادرات و ترانزیت نفت و گاز، از فشار‌های تحریم‌های غربی فاصله گرفته و حضور فعال در بازار‌های منطقه‌ای و آسیایی داشته باشد. با این حال، کارشناسان تأکید می‌کنند که بهره‌برداری کامل از این فرصت مستلزم دیپلماسی هوشمندانه انرژی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و مشارکت در پروژه‌های مشترک منطقه‌ای است تا ایران بتواند همزمان تهدید‌های بازار محدود و رقابت با سایر تأمین‌کنندگان را مدیریت کند.

منبع: خبرگزاری فارس