نیروگاه‌های زغال‌سنگ و نفت با کاربری جدید به نیروگاه‌های انرژی سبز تبدیل می‌شوند

به گزارش انرژی و نیرو، نیروگاه «تامایا» در قلب صحرای «آتاکاما» در شمال «شیلی»، برای بیش از یک دهه، تأمین‌کننده برق این منطقه با سوخت دیزل بود. امروز اما، جای آن ژنراتورِ آلاینده را مجموعه‌ای از پنل‌های خورشیدی گرفته است. شرکت فرانسوی «انژی» (Engie)، مالک این مجموعه، در اوایل سال جاری آن را به یک نیروگاه پیشرفته انرژی خورشیدی و ذخیره‌سازی باتری تبدیل کرد.

بر اساس گزارش نشریه «اکونومیست» که در یکم شهریورماه منتشر شد نیز توسعه‌دهندگان، دولت‌ها، استارتاپ‌ها و شرکت‌های خدمات عمومی در سراسر جهان، در حال بازآفرینی نیروگاه‌های قدیمی سوخت فسیلی و چاه‌های متروکه نفت و گاز هستند و آنها را به مراکز تولید انرژی تجدیدپذیر و بستر‌های آزمایشی برای فناوری‌های سبز تبدیل می‌کنند؛ این رویکرد، راهی هوشمندانه برای بهره‌برداری بهینه از میراث به‌جامانده از عصر سوخت‌های فسیلی است.

همچنین بر اساس گزارش اندیشکده «موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی» (CEIP)، در حال حاضر حدود ۱۷۰ پروژه، اعم از تکمیل‌شده یا در حال اجرا، برای تبدیل نیروگاه‌های فرسوده فسیلی به مراکز انرژی تجدیدپذیر در جهان وجود دارد.

به گفته «میلو مک‌براید»، پژوهشگر این اندیشکده، این روند پدیده‌ای جهانی است و در حال گسترش روزافزون است. به عنوان مثال، «چین» به تازگی نخستین پروژه از این دست را کلید زده است؛ قرار است بخشی از ظرفیت نیروگاه زغال‌سنگ «بائوتو» در «مغولستان» به تولید انرژی بادی و خورشیدی و همچنین ذخیره‌سازی باتری اختصاص یابد. مزیت بزرگ این تأسیسات، دسترسی آماده به شبکه برق است؛ مزیتی که می‌تواند توسعه‌دهندگان پروژه‌های تجدیدپذیر را از تأخیر‌های طولانی و فرسایشی برای اتصال به شبکه بی­نیاز کند.

براساس این گزارش، پژوهشگران «دانشگاه برکلی کالیفرنیا» دریافته‌اند که با اتصال پروژه‌های انرژی پاک به زیرساخت نیروگاه‌های فسیلی موجود، می‌توان هزار گیگاوات به ظرفیت شبکه برق آمریکا افزود و با بهره‌برداری از سایت‌های وابسته، این رقم حتی فراتر نیز خواهد رفت. طبق اعلام «آژانس بین‌المللی انرژی»، پروژه‌های تجدیدپذیر با ظرفیت مجموعا ۲ هزار گیگاوات در سراسر جهان در صف انتظار برای اتصال به شبکه قرار دارند و تغییر کاربری می‌تواند راهگشای این چالش باشد.

در این گزارش آمده است که چاه‌های متروکه نفت و گاز نیز پتانسیل جذابی برای بازآفرینی دارند. مطالعه‌ای در «دانشگاه مک‌گیل» نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از چاه‌های بلااستفاده در آمریکا و کانادا می‌توانند دست‌کم برای شکلی از تولید انرژی زمین‌گرمایی مناسب باشند. «بنجامین برک»، رئیس استارتاپ آمریکایی «گرادیان ژئوترمال»، توضیح می‌دهد که هزینه حفر یک چاه جدید با عمق کافی برای این فناوری بسیار گزاف است. در مقابل، استفاده از چاه‌های موجود، با وجود آنکه موقعیت و ساختارشان برای استخراج نفت و گاز طراحی شده، گزینه‌ای به مراتب ارزان‌تر محسوب می‌شود.

چالش‌های فرآیند تغییر کاربری

با این حال، این فرآیند تغییر کاربری خالی از چالش نیست. برخی از سایت‌های فسیلی سابق، فضای کافی برای میزبانی از مزارع وسیع بادی و خورشیدی را ندارند و ظرفیت تولید برق بسیاری از آنها به اندازه دوران اوج فعالیتشان نخواهد بود. علاوه بر این، حدود ۳۰ درصد از پروژه‌های ثبت‌شده در پایگاه داده "CEIP"، به‌ طور جزئی یا کامل به فناوری‌های کربن‌زا، مانند انرژی زیستی (سوزاندن مواد آلی) یا ترکیب هیدروژن (اختلاط هیدروژن سبز با گاز طبیعی)، متکی هستند.

از سوی دیگر، موانع قانونی نیز می‌توانند این پیشرفت را با کندی مواجه کنند. به گفته «الکساندرا کلاس» و «هانا وایزمن»، حقوقدانان «دانشگاه میشیگان» و «دانشکده حقوق ایالتی فلوریدا»، در آمریکا فرآیند اخذ مجوز برای توسعه سایت‌های «براون‌فیلد» (اراضی آلوده و رهاشده صنعتی) اغلب پرهزینه‌تر از زمین‌های بکر و دست‌نخورده است؛ هرچند ممکن است حمایت‌هایی در سطح ایالتی وجود داشته باشد، اما دولت «دونالد ترامپ» اعتبارات مالیاتی فدرال برای انرژی‌های تجدیدپذیر را که می‌توانست هزینه‌های این تغییر کاربری را کاهش دهد، لغو کرده است.

با وجود این شواهد و توضیحات، انتظار می‌رود تقاضا برای پروژه‌های بلندپروازانه‌تر در حوزه انرژی سبز همچنان رو به افزایش باشد. پیش‌بینی می‌شود طی ۱۵ سال آینده، ۳۰۰ گیگاوات از ظرفیت نیروگاه‌های زغال‌سنگ در سراسر جهان از رده خارج شود و همزمان، بر اساس گزارش «بلومبرگ‌ان‌ای‌اف»، هزینه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر تا ۹۰ درصد کاهش یابد.

همچنین کشور‌های دیگر نیز در قیاس با آمریکا، محیط مساعدتری فراهم کرده‌اند. «کیث هرش»، بنیان‌گذار شرکت «رینوول انرژی سولوشنز»، می‌گوید مقامات کانادایی فرآیند صدور مجوز برای شرکت او جهت ساخت‌وساز در یک سایت «براون‌فیلد» را تسریع کرده‌اند. به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک، نیروگاه‌های بیشتری به تولید انرژی سبز روی خواهند آورد.

منبع: بورس انرژی ایران