«دریای سیاه» در مسیر تبدیل شدن به قطب گازی اروپا

به گزارش انرژی و نیرو، در میان تلاش‌های قاره اروپا برای بازآرایی نقشه انرژی خود و کاهش وابستگی تاریخی به گاز «روسیه»، حوزه «دریای سیاه» با پتانسیلی عظیم به عنوان یک وزنه راهبردی جدید در حال ظهور است.

با اکتشافات عظیم و سرمایه‌گذاری‌های چند ده میلیارد دلاری، کشور‌های «ترکیه»، «رومانی» و «بلغارستان» در حال تبدیل این منطقه به یک قطب تولید و ترانزیت گاز هستند که می‌تواند تا سال ۲۰۳۰، حدود ۱۰ درصد از کل تقاضای گاز اروپا را تأمین کند. این تحول بنیادین، که تحت حمایت مستقیم برنامه REPowerEU کمیسیون اروپا و بودجه ۱.۲ میلیارد یورویی آن برای زیرساخت‌ها قرار دارد، پاسخی به الزام ژئوپلیتیکی برای یافتن جایگزین‌های پایدار تا پیش از موعد مقرر سال ۲۰۲۷ است.

با این حال، مسیر بهره‌برداری از این منابع با چالش‌های فنی و مالی دشواری همراه است. ویژگی منحصر‌به‌فرد زمین‌شناسی این دریا، یعنی وجود بزرگ‌ترین حوضه بدون اکسیژن جهان از عمق ۱۵۰ متری، منجر به ایجاد غلظت بالای گاز بسیار خورنده «سولفید هیدروژن (H۲​S)» شده است.

طبیعت، هزینه احداث مسیر ترانزیت را بالا برد

این پدیده، شرکت‌ها را ناچار به استفاده از آلیاژ‌های گران‌قیمت ضدخوردگی و پروتکل‌های ایمنی پیچیده می‌کند که به تنهایی هزینه‌های عملیاتی را ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به حوضه‌های متعارف افزایش می‌دهد. علاوه بر این، محدودیت‌های لجستیکی مانند عبور تمام تجهیزات سنگین حفاری از تنگه باریک «بسفر» که تنها ۷۵۰ متر عرض دارد، می‌تواند برنامه‌های توسعه را هفته‌ها به تأخیر بیندازد. ریسک‌های زمین‌شناسی مانند مناطق فعال لرزه‌خیز و رسوبات نرم بستر دریا نیز نیازمند فناوری‌های حفاری پیشرفته و حق بیمه‌های بسیار بالاتری هستند.

در این میان، وضعیت اوکراین به عنوان پیچیده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین متغیر ژئوپلیتیکی منطقه خودنمایی می‌کند. حوزه دریایی اوکراین در دریای سیاه به تنهایی بیش از دو هزار میلیارد متر مکعب پتانسیل گازی دارد؛ معادل چهار سال مصرف کل اروپا. از زمان الحاق «کریمه» توسط روسیه در سال ۲۰۱۴، اوکراین کنترل ۸۰ درصد از این منابع، از جمله سکو‌های مهم «بویکو» را از دست داده است و روسیه سالانه حدود دو میلیارد متر مکعب گاز از این سکو‌های توقیف‌شده استخراج می‌کند. این گنجینه انرژی که می‌توانست با سرمایه‌گذاری ۵۰ تا ۷۰ میلیارد دلاری، بازی را به نفع اروپا تغییر دهد، تا زمان حل مناقشه، دست‌نیافتنی باقی می‌ماند.

گرچه هزینه استخراج هر واحد گاز در دریای سیاه چهار تا پنج دلار، تقریباً دو برابر حوضه‌های متعارف، است، اما نزدیکی به بازار‌های مصرفی اروپا و الزام راهبردی برای قطع وابستگی به روسیه، این هزینه‌های گزاف را توجیه‌پذیر کرده و دریای سیاه را به مهره‌ای کلیدی در صفحه شطرنج امنیت انرژی اروپا بدل ساخته است.

منبع: بورس انرژی ایران