بارورسازی ابر‌ها در ترسالی موثرتر است/آغاز به‌روز رسانی نقشه‌ها

به گزارش انرژی و نیرو، سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی از بخش‌های تازه تاسیس در ذیل وزارت نیرو به شمار می‌رود که به منظور ارتقای بهره برداری و استفاده هرچه بیشتر از منابع آب جوی از طریق فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم با استفاده از فناوری‌های نوین تاسیس شده است.

بر اساس وظایفی که در اساسنامه این سازمان قید شده، این موسسه فناوری‌های نوین شامل همه فناوری‌هایی است که در زمین، دریا، هوا و فضا می‌تواند موجب ارتقای بهره‌برداری و استفاده هر چه بیشتر از منابع آب جوی شود و در این مسیر می‌بایست از ظرفیت‌های بخش غیردولتی و شرکت‌های دانش بنیان، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری بهره بگیرد.

در نگاه عمومی، اعمال سیاست‌های مرتبط با تعدیل وضع آب و هوا و بارورسازی ابر‌ها برای استفاده هر چه بیشتر از منابع آب جوی راهبرد اصلی این سازمان است.

درباره اقدامات صورت گرفته از سوی این سازمان در سه سال گذشته با «محمدمهدی جوادیان‌زاده» رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین جوی به گفت‌و‌گو نشستیم.

وی در گفت‌وگوی تفصیلی به تشریح فعالیت‌های این سازمان تازه تاسیس پرداخت و در خصوص ماموریت‌های آن گفت: ماموریت سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی در حوزه آب‌های جوی یا منابع آب‌های جوی است.

جوادیان زاده بارورسازی ابر‌ها را رویکرد اصلی این سازمان دانست و گفت: بحث باروری ابر‌ها در جهان از سال ۱۹۴۶ میلادی که برای نخستین بار آزمایش‌هایی توسط آقای وین سنت شیفرو اروینگ لانگمویر در آزمایشگاه شرکت جنرال الکتریک آمریکا انجام داد، مطرح شد؛ او نتیجه بررسی‌های خود را تحت یک مقاله به ثبت رساند.

وی با بیان اینکه در ایران نیز از سال ۱۳۴۶ برای نخستین بار دولت از دولت آمریکا درخواست می‌کند که بارورسازی ابر‌ها در ایران نیز انجام شود، افزود: یکسال بعد در قانون ملی شدن آب، وزارت آب و برق موظف می‌شود از روش‌های مختلف به تامین آب بپردازد که یکی از روش‌ها بارورسازی ابر‌ها است.

وی به اجرای یک پروژه در زمینه بارور سازی ابر‌ها در ایران اشاره کرد که تا سال ۱۳۵۷ توسط کانادایی‌ها انجام شد و اظهار داشت: پس از انقلاب نیز در سال ۱۳۷۵ مرحوم هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت در یک کنفرانس حوزه آب موضوع بارورسازی آب‌ها و لزوم ورود ایران به این حوزه را مطرح کرد.

جوادیان زاده با بیان اینکه به دنبال این دستور در سال ۱۳۷۷ تفاهم نامه‌ای با روسیه به امضا رسید که فعالیت بارورسازی ابر‌ها برای نخستین بار بعد از انقلاب توسط کارشناسان ایرانی که توسط موسسه آموزشی روسیه آموزش داده شده‌اند، انجام شد، افزود: همه این فعالیت‌ها در مرکزی زیرمجموعه شرکت مدیریت منابع آب ایران و بعد هم موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو به عنوان مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابر‌ها انجام شده‌است.

رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی خاطرنشان کرد: در سال ۱۴۰۱ و به دنبال اهمیت موضوع آب و تعدیل وضع هوا در جهان، موضوع بارورسازی ابر‌ها گسترده‌تر مورد توجه قرار گرفت.

وی با اشاره به تشکیل سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی اظهار داشت: اجرای فناوری‌های نوین در حوزه آب‌های جوی وظیفه اصلی این سازمان است و پس از آن موضوع بارورسازی ابر‌ها نیز ذیل مسئولیت‌های آن قرار دارد.

به‌روز رسانی نقشه راه برای بارورسازی ابر‌ها در دستور کار است

رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی گفت: در سال ۱۳۹۴ نقشه راهی برای موضوع تعدیل هوا در کشور تهیه و مورد تایید وزارت نیرو قرار گرفت و اکنون در حال به روز رسانی آن هستیم.

جوادیان زاده با بیان اینکه در نقشه اولیه طرح بارورسازی ابر‌ها بسیار گسترده نوشته شده بود، اظهار داشت: در بازنگری صورت گرفته، موضوع تعدیل هوا بر اساس طبقه بندی کلاسیک و نوین تقسیم بندی شده است.

وی با یادآوری اینکه روش‌های کلاسیک برای بارورسازی ابر‌ها مورد تایی سازمان جهانی هواشناسی است و ۳۹ کشور در این زمینه فعالیت دارند، افزود: البته در روش کلاسیک هم به دلیل عدم قطعیت و ناپایداری که در جّو وجود دارد و بارش‌هایی که تصادفی است، با عدم قطعیت‌هایی همراه است.

وی با تاکید بر اینکه در روش کلاسیک، تشدید بارش‌ها پیگیری می‌شود، افزود: برخی روش‌های نوظهور مبانی علمی قوی دارند و به روش‌های کلاسیک نزدیک هستند و در عین حال برخی از روش‌ها هم مبانی علمی شناخته شده‌ای ندارند و کمتر مراجع رسمی جهانی تایید کردند و ابهام زیاد دارند و یا حتی در طیف‌هایی وارد بحث‌های شبه علم می‌شوند.

رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی با تاکوید بر اینکه در تهیه نقشه راه سعی شده تا کار‌هایی که مبانی علمی قوی دارند، مورد توجه قرار گیرند، افزود: روش‌هایی که جنبه پژوهشی دارند نیز در دستور کار مطالعه و تحقیق در این سازمان قرار می‌گیرد.

تغییر اقلیم جهانی اثبات شده است

جوادیان زاده در باره اینکه آیا در دنیای امروز با تغییرات اقلیمی رو‌به‌رو هستیم یا ناهنجاری اقلیمی اظهار داشت: ناهنجاری اقلیمی در طول تاریخ زندگی بشر در کره زمین وجود داشته است و حتی در تعالیم دینی این مورد در داستان حضرت یوسف (ع) آمده است.

وی معتقد است، اکنون بحث تغییر اقلیم در جهان اثبات شده است و همین امر سبب شده تا کشور‌های جهان به فکر چاره جویی برای آن باشند.

رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی با بیان اینکه دو راهکار برای مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی پیشنهاد شده است، افزود: راهکار نخست کاهش اثرات تغییر اقلیم و عواملی است که باعث تغییر اقلیم می‌شود؛ این راهکار شامل کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای و استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی است.

جوادیان زاده ادامه داد: موفقیت این راهکار در گرو این است که همه دولت‌ها پای کار باشند و هزینه‌های کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای را بپذیرند که البته هنوز در این زمینه موفقیتی به دست نیامده است.

راهکار دوم: افزایش تاب آوری و سازگاری با تغییر اقلیم

این مسئول در وزارت نیرو درباره راهکار دوم جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی اظهار داشت: راهکار دوم راهکار مردمی یعنی افزایش تاب آوری و سازگاری با شرایط جدید است تا اثرات تغییر اقلیم کاهش یابد.

رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی، بارورسازی را راهی برای افزایش تاب آوری و سازگاری با تغییراقلیم دانست و ادامه داد: یکی از روش‌هایی که می‌تواند سازگاری را در جامعه افزایش دهد، روش بارور سازی ابر‌ها است.

اثرگذاری بارورسازی در سال‌های تَر بیشتر است

جوادیان زاده بارورسازی ابر‌ها در سال‌های تَر را موثرتر دانست و در این باره توضیح داد: سازمان جهانی هواشناسی هم معتقد است میزان اثربخشی بارورسازی ابر‌ها یا تعدیل وضع هوا در زمانی که با خشکسالی رو‌به‌رو هستیم، کاهش می‌یابد و باید در سال‌های ترسالی که اثر بخشی بالا است، در این زمینه اقدام شود تا تاب آوری جوامع افزایش یابد.

رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی تاکید کرد: اینکه وقتی خشکسالی رخ داد، اعتباراتی برای بارورسازی ابر‌ها دیده شود، بدون نتیجه خواهد بود.

وی ادامه داد: برای اثر بخشی بارورسازی ابر‌ها باید طبق تاکید منابع جهانی طرح‌های طولانی مدت در گستره بزرگ تعریف کرد و باید در کشور روی این کار کنیم و اینگونه نباشد که یکسال پول و اعتبار دیده شود و چند سال به آن توجه نشود و کار‌ها معطل بماند.

جوادیان زاده همچنین بر استفاده از ابزار‌های پایشگر جدید برای بارورسازی ابر‌ها تاکید کرد و افزود: برای رسیدن به نتیجه دلخواه باید همه عوامل موثر در بارورسازی ابر‌ها را در کنار هم دید و در سال های‌تر شرایط را به گونه‌ای مدیریت کنیم که در سال‌های خشک کمتر با مشکل رو‌به‌رو شویم.

وی ادامه داد: یکی از مهمترین بحث‌هایی که در حوزه پروژه‌های تعدیل وضع هوا داریم، استفاده از ابزار‌هایی است که بتوان شرایط آب و هوا را بسنجیم؛ ابزار‌هایی که میان مدت وضعیت را ارائه کنند و در لحظه اطلاعات مورد نیاز را بدهند.

رئیس سازمان توسعه و بهره برداری فناوری‌های نوین جوی تاکید کرد: ابزار‌های پیش بینی مثل مدل‌های پیش بینی یا ماهواره‌های هواشناسی می‌توانند از چند روز قبل به ما نشان دهند که سامانه‌هایی در راه است و ما آمادگی داشته باشیم.

وی در عین حال افزود: در سازمان شاخص‌هایی داریم که قابل بارور بودن ابر‌ها را نشان می‌دهد و این آمادگی را می‌دهد که برنامه بارورسازی ابر‌ها را اجرا کنیم.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)