هوش مصنوعی و افزایش مصرف برق؛ آیا ایران آماده این تغییر است؟

به گزارش انرژی و نیرو، یکی از مهم‌ترین الزامات زیرساختی هوش مصنوعی، تأمین انرژی موردنیاز مراکز داده این فناوری است. اقدامات کشور‌ها و شرکت‌های پیشرو در این زمینه قابل‌توجه بوده و با توجه به چالش‌های ناترازی انرژی در کشور، بررسی این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

برای تأمین انرژی موردنیاز مراکز داده هوش مصنوعی، بسیاری از کشور‌ها به سمت تداوم و حتی افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی رفته‌اند. به‌عنوان نمونه، مرکز داده ویرجینیای شمالی در آمریکا برنامه‌ریزی کرده است که از گاز برای تأمین انرژی خود استفاده کند. همچنین، شرکت "انترژی" در حال ساخت یک نیروگاه گازی در ایالت می‌سی‌سی‌پی برای تأمین برق دو مرکز داده شرکت آمازون است. در اروپا نیز کشور‌هایی مانند لهستان، ایرلند و آلمان به دنبال استفاده از نیروگاه‌های زغال‌سنگی برای تأمین انرژی مراکز داده خود هستند.

علاوه بر افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی، شرکت‌های پیشرو در این حوزه تصمیم گرفته‌اند از انرژی هسته‌ای برای تأمین برق موردنیاز خود بهره ببرند. شرکت "متا" قصد دارد تا اوایل دهه ۲۰۳۰ میلادی بین ۱ تا ۴ مگاوات برق از این طریق تأمین کند.

شرکت‌های گوگل و آمازون نیز در حال برنامه‌ریزی برای خرید برق تولیدشده توسط راکتور‌های کوچک ماژولار هستند. گوگل قصد دارد ۵۰۰ مگاوات برق از ۶ یا ۷ راکتور تأمین کند، درحالی‌که آمازون برای خرید ۳۲۰ مگاوات برق از ۴ راکتور کوچک ماژولار برنامه‌ریزی کرده است.

مایکروسافت نیز برای تأمین برق مراکز داده خود به دنبال خرید و احیای یک نیروگاه هسته‌ای ازکارافتاده در ایالت پنسیلوانیا است که ظرفیت تولید ۸۳۸ مگاوات برق را دارد.

با توجه به پیشرفت‌های اخیر در حوزه هوش مصنوعی، تعداد مراکز داده مورد استفاده این فناوری به‌سرعت در حال افزایش است. این مراکز برای عملکرد بهینه و خنک‌سازی تجهیزات خود به مقادیر قابل‌توجهی برق نیاز دارند. این نیاز انرژی، همراه با اهمیت توسعه هوش مصنوعی، باعث شده است بسیاری از کشور‌ها و شرکت‌ها به دنبال تأسیس نیروگاه‌های جدید برای تأمین برق مراکز داده باشند.

یکی از رویکرد‌های مثبت در این زمینه، حرکت شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی به‌سوی تأمین انرژی از طریق راکتور‌های هسته‌ای است. طبق برآورد‌های انجام‌شده، هر راکتور کوچک ماژولار قادر است حدود ۸۰ مگاوات برق تولید کند. به این ترتیب، آمازون با استفاده از ۴ راکتور می‌تواند به ظرفیت ۳۲۰ مگاوات و گوگل با ۷ راکتور به حدود ۵۰۰ مگاوات تولید برق دست یابد.

بررسی میزان مصرف مراکز داده آمریکا نشان می‌دهد که این مقدار، برای تأمین برق یک مرکز داده متوسط مناسب است. به‌عنوان نمونه، مصرف برق سالانه برخی از مراکز داده آمریکا به شرح زیر است:

مرکز داده لاس‌وگاس: ۱۷۳ مگاوات

مرکز داده سیلیکون‌ولی: ۶۱۵ مگاوات

مرکز داده شیکاگو: ۵۵۵ مگاوات

مرکز داده پورتلند: ۳۸۵ مگاوات

البته این ارقام مربوط به تمامی مراکز داده بوده و مختص مراکز داده ویژه هوش مصنوعی نیستند. بااین‌حال، برآورد‌ها نشان می‌دهد که به دلیل گسترش استفاده از هوش مصنوعی، مصرف برق مراکز داده تا سال ۲۰۲۸ حدود ۲۰ درصد افزایش خواهد یافت. بنابراین، استفاده از انرژی هسته‌ای و راکتور‌های ماژولار می‌تواند بخش مهمی از این نیاز را پوشش دهد.

درصورتی‌که این طرح‌ها با موفقیت اجرا شوند، مشکل تأمین برق موردنیاز مراکز داده هوش مصنوعی تا حد زیادی برطرف شده و برای مدتی پایدار خواهد ماند. بااین‌حال، باید توجه داشت که راکتور‌های ماژولار کوچک تاکنون به‌صورت انبوه و در مقیاس تجاری تولید نشده‌اند.

تأمین انرژی مراکز داده هوش مصنوعی یکی از الزامات اساسی این فناوری است. در شرایطی که کشور با چالش‌های ناترازی انرژی روبه‌رو است، حتی در صورت توسعه سایر زیرساخت‌های هوش مصنوعی، کمبود برق می‌تواند مانعی جدی برای بهره‌برداری از آن باشد.

از سوی دیگر، اگر صنعت هوش مصنوعی کشور به دلیل کمبود برق با اختلال مواجه شود، این خطر وجود دارد که هوش مصنوعی به‌عنوان عامل بحران انرژی معرفی‌شده و موجب بدبینی عمومی نسبت به این فناوری شود. بنابراین، حرکت به‌سوی توسعه زیرساخت‌های انرژی، به‌ویژه بهره‌گیری از روش‌های نوین مانند راکتور‌های کوچک ماژولار، برای کشور ضروری است.

منبع: خبرگزاری تسنیم